Historie Radiologie Nederland

Mocht u geïnteresseerd zijn in een van onderstaande berichten, dan kunt u contact met ons opnemen via de contactpagina.

Dissertaties / Scripties

Röntgen en Nederland
Röntgens betrekkingen tot Nederland en de opkomst der Röntgenologie hier te lande.
Dit is de handelseditie van het proefschrift van Van Wylick (1913-1997). uit1966. Het beschrijft Röntgens jeugd in Nederland. Röntgen groeide op in Apeldoorn en bracht zijn schooltijd door in Utrecht met een kort vervolg op de Universiteit aldaar. Van Wylick geeft ook een korte schets van de eerste pioniers in Nederland.

Shadows of knowledge
making arepresentice practice in medicine: x-ray pictures and pulmonary tuberculosis, 1895-1930
Dit betreft het proefschrift uit 1992 van sociologe Bernike Pasveer. Het gaat over de rol die de röntgenfoto is gaan spelen in het behandelingstraject van tuberculose in de aangeduide periode.

Schade door röntgen- en radiumstraling
Een hoofdstuk uit de vroege geschiedenis van de radiologie 1896-1939
Proefschrift uit 1993 van de radioloog Fokkema. Zoals de titel aangeeft gaat het vooral over de schadelijke effecten van straling, zowel in de diagnostiek als therapie. De beheersing daarvan eiste in die begintijd nog veel aandacht.

De wetenschappelijke ontwikkelingen in de radiologie en radiotherapie binnen de geneeskunde in Nederland 1896-1922.
Proefschrift uit 2015 van de radioloog Simon. Een wetenschapshistorische benadering in de context van de ontwikkelingen over de grens heen. Hier te downloaden.

100 jaar G. en H. Salomonson
Kooplieden-entrepeneurs, fabrikanten en directeuren van de Koninklijke Stoomweverij te Nijverdal.
Proefschrift van de historicus Burgers uit 1954. Dit zijn de voorvaderen van de grondlegger der radiologie in Nederland, Wertheim Salomonson.

X, teken van het onbekende : begin en ontwikkeling van de röntgenologie in Nijmegen.
Scriptie uit 1991 van H. Deimann, vakgroep ethiek, filosofie, geschiedenis der geneeskunde, sectie geschiedenis.

De introductie en spreiding van kostbare medische technologie in Nederland : een model.
Proefschrift van de arts Dutrée. De opkomst van dure technologie was en is een groot probleem in het kader van de bekostiging der gezondheidszorg. Dit proefschrift uit 1991 behandelt deze problematiek met name rond de CT, MRI en niersteenvergruizer

Instrumenten, wetenschap en samenleving : geschiedenis van de instrumentenfabricage en -handel in Nederland, 1840-1940
door J.Mooij in 1988 als proefschrift geschreven. De instrumentenhandel speelde in de beginjaren van de radiologie een heel belangrijke rol. In dit boekwerk zijn daarvan enkele facetten te vinden.

Hendrik Zwaardemaker en zijn bioradioactiviteit.
Een wetenschapshistorische verkenning van een experiment.
Scriptie uit 2006 van K.J. Simon in het kader van de martercursus medische geschiedenis aan de VU.
Heel bijzondere hypothese die niet kan worden bewaarheid,
DOI: 10.5281/zenodo.3328934
http://doi.org/10.5281/zenodo.3328934

Onder studenten : Leidse aanstaande medici en de metamorfose van de geneeskunde in de negentiende eeuw (18381888)
Proefschrift van Calkoen. Hij vraagt zich af in hoeverre geneeskunde studenten zich bewust waren van de grote veranderingen. Wertheim Salomonson, de grondlegger van de radiologie in Nederland, is een der studenten die als referentie worden gebruikt voor zijn betoog.

De positie van de radiologie in het Nederlandse ziekenhuis
Van periferie naar centrum, een ontwikkelingsgeschiedenis van 1896 tot heden.
Scriptie geschreven door de radioloog Jan Scheeper voor het doctoraal examen Culturele Wetenschappen in 2007.
Een sociotechneische benadering.

Andere historische geschriften

Medische techniek in Nederland in de twintigste eeuw
Uitgebreid hoofdstuk in het zesde deel Geschiedenis van de Techniek in Nederland,". Het hoofdstuk is geschreven door de hoogleraar Medische Geschiedenis Houwaart en gaat hoofdzakelijk over de radiologie. Goed overzicht.

De geschiedenis van Philips Röntgen (Philips Medical Systems) 1917-1940
Geschreven door Willem Hondius Boldingh en samengesteld onder redactie van Jan A.M. Hofman en Frans W. Zonneveld.
Gaat voornamelijk over buizen, generatoren en statieven. Zowel diagnostiek als therapie. Mooi overzicht.
Uitgegeven in eigen beheer.

Radiotherapie in Nederland : een historisch perspectief
Geschreven door de radiotherapeut Stam. Hij heeft er vele mensen bij betrokken om een indruk te geven van de ontwikkeling van de radiotherapie in Nederland. Stam geeft zelf aan dat hij niet streefde naar volledigheid en objectiviteit. Vandaar een perspectief.

De geschiedenis van de radiotherapie in Groningen : van 1921 tot 1991.
In dit boek kijkt oud-hoogleraar radiotherapie Johan Vermeij terug op de oprichting en ontwikkeling van het Radiologisch Instituut te Groningen vanaf de oprichting in1921 tot zijn vertrek als leidinggevende in 1991. Hij verhaalt over vaak turbulente tijden en soms lastige keuzes bij een toename van het aantal behandelingen, de technische vooruitgang en bestuurlijke uitdagingen. Beperkte oplage.

Van röntgenfoto naar scan : honderdtwintig jaar medische beeldvorming.
uitgave bij de expositie in Maastricht UMC.
Samengesteld door Houwaart, Van Engelshoven, Kemerink e.v.a.

drive.google.com/file/d/17TwvVD7cbDHVOSL_jVsE2V4fhfrUZnKz/view?usp=share_linkDe geschiedenis van de radiologie in Almelo.
Uitvoerig verslag uit 2003 van de ontwikkeling van de radiologie in de ziekenhuizen aldaar door Kees Vellenga, een van de oprichters der Historische Commissie, waarvan hij twintig jaarvoorzitter was. Verlucht met veel foto's. Niet alleen apparatuur, maar ook het personeel komt uitvoerig ter sprake

Veranderingen op de afdeling Radiologie in Almelo 2004-2008
Persoonlijke visie van een der maatschapsleden, Kees Vellenga, op de ontwikkelingen in dit tijdsbestek. Zie ook zijn andere boeken op deze pagina.

1895-1995 : 100 jaar radiodiagnostiek in het Academisch Ziekenhuis Groningen.
Vaak aangehaalde afscheidsrede van de radioloog Thijn bij zijn afscheid als hoogleraar te Groningn op 23 februari 1995.

Van radiologie in Leiden, de dingen die voorbijgaan.
Lezing van prof. em. Van Voorhuisen voor de Leidse Alumniverenigng in 2007.over de ontwikkeling in de 20e eeuw.

De Historische Commissie van de Nederlandse Vereniging voor Radiologie 1995-2016.
Kees Vellenga vervulde gedurende deze tijd vrijwel alle bestuurlijke zaken in deze commissie en doet daarvan verslag, waarbij hij uitvoerig ingaat op de activiteiten van deze commissie.

The art of medical imaging :how Philips contributed to the evolution of medical x-ray technology over more than one hundred years.Oud marketing directeur van Philips Jan Hofman geeft een uitgebreid overzicht van de apparatuur die Philips de afgelopen eeuw ontwikkeld heeft voor de radiologie. Verschenen in 2010

25 years of changing how the world looks at MR.Oud werknemer Hein Diebels van Philips brengt de ontwikkeling in beeld van de MRI beeldvorming bij Philips. Het boek verscheen in 2004

80 years of research at the Philips Natuurkundig Laboratorium 1914-1994 : the role of the National Lab at Philips
Research laboratoria speelden een belangrijke rol bij de ontwikkeling van röntgen technologie. De Vries en Boersma bespreken dit als onderdeel van deze uitgave uit 2005.

Röntgen en Nederland.
Auteur: W.A.H. van Wylick (zie ook zijn proefschrift).
Uitgave van de Stichting IVIO, 1967, AO reeks, boekje 1158.
(16 pagina's)

De ontwikkeling der radiotherapie.
in 1965 geschreven door de radiotherapeut Van der Werff, Hoofd van de afdeling in het St. Canisius ziekenhuis te Nijmegen.

Selected Works of B.G. Ziedses des Plantes.

This volume presents a selection of his published work. The statement that this collection comprises only the highlights of his work would be an injustice to the quality of his other publications.

Over de geschiedenis van Memorad
door Joris Panhuysen. Hoe het begrip al in de zeventiger jaren ontstond en uitliep tot de titel van het magazine van de NVvR

Gedenkboeken

Van röntgenoloog naar radioloog 1901-2001
Uitgave ter gelegenheid van de 100e verjaardag der Nederlandse Vereniging voor Radiologie onder redactie van Gerd Rosenbusch, Joris Panhuysen, Kees Vellenga, allen leden der HC en Annemarie de Knecht. De vereniging, haar commissies en relaties worden in historisch perspectief geplaatst

Door het menschelijke vleesch heen.
100 jaar radiodiagnostiek in Nederland 1895-1995.
Onder redactie van Annemarie de Knecht- van Eekelen, medisch historica en Joris Panhuysen en Gerd Rosenbusch, leden der HC.
Vele facetten van de radiologie komen ter sprake, waaronder, veel biografieën van personen, geschiedenis van de NVvR, laboranten, Ned. Indië, tandheelkunde, Philips, ENRAF e.a.

MAASTRO clinic : een eeuw radiotherapie in Limburg
Onder hoofdredactie van de oud-hoogleraar radiologie Van Engelshoven wordt de ontwikkeling van de radiologie in deze provincie geschetst met als opdrachtgever "Maastro clinic", het recente academische samenwerkingsverband van radiotherapeutische instellingen in Limburg.

Longarts in Nederland
Uitgave eergelegenheid van de oprichting van de Vereeniging van Nederlndsche tuberculose-artsen in 1908, 100 jaar geleden. Geschreven onder redactie van de medisch historica Juch. Bij die oprichting en ook later speelden de plaats van de röntgenfoto binnen het diagnostisch programma een grote, soms omstreden rol.

Zoo zende dan dit instituut zijn stralen uit : 100 jaar Erasmus MC Kanker Instituut, 1914-2014.
Overzicht van de ontwikkeling van de radiotherapie in Rotterdam onder redactie van de medisch-historicus Verhoef. 2014.

Vijftig jaar radiologie in het UMC St Radboud Nijmegen, 1956-2006
Verschenen in 2007, onder redactie van Panhuysen, Heijstraten, Rosenbusch en De Knecht-Van Eekelen.
De geschiedenis van de organisatie en het werkzame personeel komen ter sprake alsmede apparatuur, wetenschap en onderwijs. Met illustraties en biografieën. Deels opgenomen in een begeleidende CD-ROM, ook hier te raadplegen

100 jaar maag-darm-leverarts in Nederland, 1913-2013
onder redactie van Alice Juch.
De opkomst van de radiologie was de aanleiding voor de oprichting van deze Vereniging. Met name door contrastonderzoeken van het darmkanaal.

Van stadsziekenhuis tot top academisch instituut : no nonsense radiology in Rotterdam.
Historisch overzicht van de radiologie in Rotterdam vanaf de beginjaren tot heden, 2018. Onder redactie van de medisch-historica Astrid Fintelman en de radioloog Aaike van den Berg.

Honderd jaar röntgenstraling in Nederland : ontwikkelingen in de radiotherapie, fysica
en radiobiologie.Redactie: Vermeij, Vd Giessen, Berendsen en Kal

100 jaar röntgenstraling : toen, thans, toekomst : met samenvattingen van lezingen gehouden tijdens het Nationaal Congres ter gelegenheid van de viering van 100 jaar röntgenstraling
Voordrachten gehouden op een bijeenkomst van alle beroepsgroepen die met röntgenstralen werken. Redactie: Kal, Koops en Van der Heide-Schoon

Röntgen : 100 jaar straling doorgelicht
Geschreven door de radiobioloog Kal in het kader van de museale presentatie Honderd jaar Röntgen in het Museon te Den Haag. Hij gaat vooral in op de effecten van straling.

De Alkmaarse radiologie : heden-verleden-toekomst :
gedenkboek verschenen bij de voltooiing van de verbouwing van de Afdeling Radiologie.
Onder redactie van Algra, Jostmeijer, Van Velthoven en Vis , uitgekomen in 2001.
24 auteurs beschrijven-ieder vanuit eigen achtergrond, invalshoek en interesse- de geschiedenis van het MCA afdeling radiologie.

.50 Jaar Röntgen 1942 - 1992
St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg
Geschreven door de maatschap radiologie onder auspicien van dr L.E.H. Lampmann

Het Antoni van Leeuwenhoek Toen en Nu Een eeuw visuele momenten toegelicht.
Samengesteld door
Werkgroep ‘Project 100 jaar AVL Boek’
Uitgegeven doorHet Nederlands Kanker Instituut Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhui
Amsterdam 2015

(Auto)biografieën

Een leven in de radiologie en de paardensport
Vervolg op het boek "De geschiedenis van de radiologie in Almelo" van dezelfde schrijver Kees Vellenga. Hier vertelt hij over zijn jeugd in Rotterdam, waar zijn vader rontgenoloog was. Vervolgens over zijn eigen relaties met het vakgebied en met de paardensport.

Dr. C. Orbaan, röntgenoloog en longarts
Een uitgebreide biografie van deze vroege radioloog, geschreven door zijn dochter Ina Orbaan in 2010., Orbaan, geb. 1890, promoveerde in 1920 op een radiotherapeutisch onderwerp. Hij moest zijn loopbaan vervolgen als longarts en overleed in 1953.

Varia en artikelen

Het historisch hoekje van Memorad 2009-2012
Artikelen uit het mededelingenblad van de NVvR samenhangend met de historie van de radiologie en de activiteiten van de Historische Commissie.
Verzameld door Kees Vellenga

Het historisch hoekje van Memorad 2012-2015
Artikelen uit het mededelingenblad van de NVvR samenhangend met de historie van de radiologie en de activiteiten van de Historische Commissie.
Verzameld door Kees Vellenga.

DE HISTORISCHE COMMISSIE VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RADIOLOGIE 1995 TOT 2016
Kees Vellega, oud-voorzitter van de Historische Commissie geeft een overzicht van al de jaren van zijn voorzitterschap.