26 september 2018 Stamtafel en 27e inrichting Urk

Deelnemers waren Kees Simon en ikzelf.
Om 11 uur begon de stamtafel [Fig. 1]  met een overzicht van Mart van Lieburg van de geplande activiteiten:
28-9     Fysiotherapie organiseert een Urk-dag (Henk Bijlsma)
5-10     Cursus de Medische Geschiedenis in de 20eEeuw
6-10     Open dag voor inwoners van Urk
12-10   Verpleegkundig-Historische Dag
17-10   Bijeenkomst over arbeids/bedrijfsgeneeskunde
20-10   Symposium “Medisch verleden van Urk en de Noord-Oost Polder”
25-10   Domus Conferentie “Nederlandse Leerboeken”
26-10   Donateursdag Tandheelkunde
2-11     Cursus de Medische Geschiedenis in de 20eEeuw
16-11   Bezoek Bestuur Ned. Ver. v. Radiologie
18-11   Algemene Ledenvergadering “Geschiedenis van Medische Experimenten”
21-11   Bijeenkomst Junior Internisten Vereniging (Arie Berkhout)
29-11   Stamtafel
7-12     Domusdag “De dokter en de levenstrap”
24-1-19            Domus Conferentie “Leerstoelen in Nederland in de 20eeeuw”
26-3-19            Witness seminar vaatchirurgie (Anno van der Tol)
In voorbereiding: Kopstukkenbijeenkomst Juda Groen (psychosomatiek)
r om te bewerken.

Er lopen nog twee projecten. De eerste is het project “Artsen tijdens de Tweede Wereldoorlog” en het tweede project is “Medische Proefschrift stellingen (1870-1970)”
​
Lezingen Stamtafel

Ernst Koppejan (neuroloog) had een patiëntenboek geanalyseerd afkomstig uit de Haagse Polikliniek over de periode 1-10-1897 tot 1-10-1898. Hier was toen Henri Philippe Baudet (1855-1912) werkzaam. Van hem is bekend dat hij diverse vormen van elektrotherapie toepaste. Koppejan heeft het boek statistisch bewerkt en de diagnoses geanalyseerd evenals, met hulp van de farmaceuten, de medicamenten die in die tijd werden toegepast.

Anno van der Tol (thoraxchirurg) had de chirurgische verslagboeken van Cornelis van Luijt over de periode 1925-1962 geanalyseerd en daar enkele saillante gevallen uit besproken die een beeld gaven over de chirurgische praktijk voor de oorlog. Op radiologisch gebied kwamen de maagfoto’s bij ulcuslijden en de radium behandeling bij maligniteiten ter sprake.

​Na de lunch was het thema: microbiologie. Dit is in verband met het Nederlands tijdschrift voor Microbiologie dat een themanummer wijdt aan de geschiedenis van dit vakgebied. De hoofdredacteur Jan Kaan heeft het onderwerp geïntroduceerd. Een grappig detail dat hierbij naar voren kwam is dat de ons zo bekende Daniel den Hoed (1897-1950) voor 1933  begonnen is als bacterioloog.


Arie Berghout (internist) vertelde over het sporadisch toepassen van een onderhuidse injectie met enkele cc’s terpentijn. Dit veroorzaakte een steriel abces dat het lichaam aanspoorde tot de productie van leucocyten waarmee een bestaande infectie bestreden kon worden. Vergelijkbaar hiermee is het zgn. “séton zetten” waarbij een geïnfecteerde haar door een wondkanaal werd getrokken om een infectie te bewerkstelligen.

Frits Schuitemaker (internist-intensivist) sprak over het maagulcus en hoe daarvoor een psychische oorzaak werd geaccepteerd totdat in 1982 de Australiers J. Robin Warren en Barry J. Marshall ontdekten dat er een bacterie aan te pas kwam.

Kees Simon vertelde [Fig. 2]  over de behandeling van favus, een schimmelinfectie van de hoofdhuid die ook hoofdzeer of kletskop werd genoemd. Hij noemde een behandelmethode waarbij in één keer al het haar van het hoofd getrokken werd; wat een ware foltering was. Daarna ging hij in op de bestralingstechniek die vaak zijn beperkingen had door overlappende velden (bestralingslidtekens) of een te dik voorfilter waardoor de hersenen teveel stralingsdosis kregen (röntgenkater). Bij deze presentatie deed zich het probleem voor dat de computer van het trefpunt niet de laatste versie van PowerPoint had en Kees wel. Hierdoor vielen veel teksten weg.

Jan Peter Verhave vertelde over de boeiende maar tevens fatale zoektocht naar de verwekker van de Gele koorts. Doordat men dacht dat het een bacterie was en het uiteindelijk een virus bleek te zijn kregen de onderzoekers de ziekte en stierven na een week. Hiermee is het onderwerp microbiologie afgesloten.

​Onder de titel “Schatkamer van het Trefpunt” had Wim Mulder  (oud-conservator Anatomisch Museum Leiden) een oud receptenboekje van Bernardus Minderdorp uit 1695 bestudeerd maar hij kon zijn PowerPoint niet starten door incompatibiliteit met zijn Apple computer en een niet goed geformatteerde USB-stick. Zijn voordracht wordt uitgesteld naar een volgende keer.
 
Inrichtingsactiviteiten
Omdat de urologen beneden bezig waren met de rollerkasten ben ik eerst begonnen met het aanbrengen van labels bij de voorwerpen in de vitrinekasten. Dit is nog niet helemaal klaar maar wel een stuk verder gevorderd.
Toen we beneden terecht konden hebben we eerst uigezocht of de proefschriften die het UMC Maastricht van hun eigen promoties wil hebben dubbel in onze collectie voorkwamen. Dit heeft één proefschrift opgeleverd.  Kees is hierna begonnen om onze boekencollectie op jaar van publicatie te zetten (tot nu toe staan de boeken in groepen van 10 jaar). Hij is tot 1940 gekomen. 
Ondertussen ben ik begonnen om een deel van  de tijdschriften die we van Frits Barneveld Binkhuysen hebben gekregen (vooral Diagnostic Imaging) in de kast te zetten en ook de congresdocumentatie uit de collectie van Carl Puylaert. Tenslotte heb ik nog de brochures uit het Grootziekengasthuis in archiefdozen gedaan en opgeborgen.
Hierna was het tijd geworden om te gaan eten en tegen kwart voor 10 was ik weer thuis.
Frans W. Zonneveld
​

Fig. 1. Frits Schuitemaker opent de Stamtafel.

Fig. 2. Kees Simon houdt voordracht.